Kiedy wczesną wiosną lub końcówką zimy 2020 Marta Norenberg zaprosiła mnie do udziału w swoim projekcie, nikt jeszcze nie przypuszczał co ten rok przyniesie. Gabinet Osobliwości miał być próbą wyciągnięcia na światło dzienne projektów złotniczych tkwiących gdzieś na dnie szuflady. Były one zbyt niecodzienne, aby włączyć je w grafik dnia codziennego. Zaproszenie przyjęłam z radością i ekscytacją. Jednak jedyne, co z pewnością kurzyło się od dawna na dnie mojej szuflady był kwarc truskawkowy. Czekający na swój moment, który zdawało mi się oczywiste, właśnie nadchodził. Karminowe płatki delikatnie, ale konsekwentnie wgryzające się w gładką strukturę kryształu… Przywodziły mi one na myśl oczywisty-nieoczywisty tytuł Upadek Królestwa.
Biżuteria to dla mnie przede wszystkim sztuka użytkowa. Dosłownie. Sztuka, czyli coś, co oprócz wrażeń estetycznych buduje w nas pewien rodzaj napięcia. Może wywoływać emocje, a może po prostu skłaniać do pytań, bardziej lub mniej istotnych. Niekoniecznie egzystencjalnych, ale przez moment wywołujących zainteresowanie czymś poza prozą codzienności. Użytkowa, bo jeśli miałaby tylko zdobić muzea, wybrałabym bardziej ekspresyjne i barwne obrazy. Biżuteria natomiast nie żyje w oderwaniu od osoby. Wybierana do stroju i okazji, nie tylko opowiada historie, ale jest jej żywym elementem, jej świadkiem, a następnie pamiątką. Uwielbiam biżuterie, która jest jak wino – nie ulega modom, nie straszne jej zęby czasu, a jego ślady to tylko urocze i cenne pamiątki.
Jak zatem uchwycić w biżuterii czas, ten rodzaj napięcia mało znany muzealnym eksponatom, nie znającym życia w zmiennym ruchu? Kolczyk to rzadki bywalec wystaw i muzeów, raczej codzienny element garderoby. A co z kolczykiem nie do pary… Choć dzisiaj już może nikogo nie dziwić, zastanawia czy był to zamysł czy zwykły wypadek. Czy tradycyjna, nieco królewska forma może sobie pozwolić na takie fanaberie?
“Upadek Królestwa”
Koniec czy początek?… Czy trzeba rezygnować z klejnotu ze względu na etykietę, przekonanie i zwyczaj noszenia kolczyków w parach? Jakie emocje budzi kolczyk bez pary – żal po stracie, tęsknotę za czymś, czego może nawet nigdy nie było? A może wizje nowych możliwości? Niepowtarzalny kamień, kwarc truskawkowy, może zdobić jako awangardowy kolczyk albo jako wisior do pragmatycznej pary kolczyków ze złotych koronek i królewskich granatów.
Sztuka karmi się zmianą i emocjami. Nie trzeba nam już złotych penisów obecnych w sztuce od tak dawna i to nie tylko dlatego, że stały się nudne. Świat wciąż odczuwa wielką potrzebę zmiany, jaką formę ona przybierze? Oby nie gwałtowności i siły, ostentacyjnego bronienia swoich racji…Gdzieś na drugim biegunie jest intuicyjna twórczość, koronkowa kobiecość i piękno większe od nas, stworzone przez naturę. Zanurzam się w nich nasłuchując głosów, że zmiana, która ma nadejść może być kobietą. A kobieta, która jest naprawdę silna i wolna, czemu przebierać ma się za mężczyznę? Niech nosi koronki, tylko tak jak lubi…
Minęło zaledwie kilka miesięcy od powstania tego projektu, a ja zastanawiam się jaki będzie ciąg dalszy tej historii. Patrząc na krzykliwe czerwone transparenty i wsłuchując się w milczące wyczekiwanie, myślę o kobietach w dżinsach pielęgnujących ognisko domowe i budujących biznesy w koronkowych sukienkach. Ciągle jeszcze łączy nas wiara w szczęśliwe zakończenia.
